Ο Καρδιακός Παλμός της Γης

Για δεκαετίες, οι σεισμολόγοι έχουν καταγράψει ένα φαινόμενο που μοιάζει με… "καρδιακό" παλμό της Γης. Κάθε περίπου 26 δευτερόλεπτα, οι σεισμογράφοι εντοπίζουν μικρές, περιοδικές δονήσεις στον φλοιό της Γης, γνωστές ως μικροσεισμοί. Αυτές οι δονήσεις είναι πολύ ασθενείς για να γίνουν αισθητές από τον άνθρωπο ή να προκαλέσουν ζημιές, αλλά η περιοδικότητα και η σταθερότητά τους τις καθιστούν μοναδικές και επιστημονικά σημαντικές.

Το φαινόμενο καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1962 από τον σεισμολόγο Jack Oliver στο Πανεπιστήμιο Columbia, στο Lamont-Doherty Earth Observatory της Νέας Υόρκης. Ενώ ανέλυε σεισμολογικά δεδομένα, παρατήρησε έναν ανεξήγητο παλμό, με περιοδικότητα περίπου 26 δευτερολέπτων. Ο παλμός αυτός καταγραφόταν καθαρά από τους σεισμογράφους, χωρίς όμως να συνδέεται με σεισμούς ή γνωστά ηφαιστειακά φαινόμενα.

Οι ισχυρότερες μετρήσεις προέρχονταν από τον Κόλπο της Γουινέας, στα ανοιχτά της δυτικής Αφρικής, στον Ατλαντικό Ωκεανό. Εκεί εντοπίστηκε το “επίκεντρο” του παλμού, το οποίο παραμένει πηγή συνεχούς δραστηριότητας εδώ και 6 δεκαετίες έκτοτε.

Ο παλμός αυτός δεν γίνεται αντιληπτός από τον άνθρωπο. Η ένταση του κυμαίνεται σε επίπεδα μικροσεισμού, δηλαδή μικροδονήσεων με εύρος 0,1-1,0 Hz. Στην κλίμακα Ρίχτερ, αυτή η ενέργεια είναι αμελητέα: συγκρίνεται με τις δονήσεις που προκαλούν τα κύματα όταν σπάνε σε ακτή. Παρ’ όλα αυτά, η σταθερότητα της περιόδου (26±0,2 δευτερόλεπτα) είναι εντυπωσιακή καθώς δεν έχει αλλάξει για πάνω από 60 χρόνια.

Θεωρίες για την αιτία:

1. Ωκεάνια κύματα:

Η επικρατέστερη εξήγηση είναι ότι τα κύματα που σπάνε στα ρηχά κοντά στον Κόλπο της Γουινέας δημιουργούν επαναλαμβανόμενες δονήσεις. Τα συγκεκριμένα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής ενισχύουν τη σταθερότητα. Από την άλλη όμως, η δόνηση παρουσιάζεται σταθερά και άσχετα με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή (τρικυμία, καταιγίδα κλπ).

2. Ηφαιστειακή/Ρηγματική δραστηριότητα:

Δεν υπάρχει κάποιο γνωστό υποθαλάσσιο ηφαίστειο που να σχετίζεται με τη δραστηριότητα. Κάποια υποθαλάσσια ρήγματα όπως το Kribi ή το Chai, που βρίσκονται σχετικά κοντά, έχουν προταθεί ως πιθανή πηγή των δονήσεων στο παρελθόν. Ωστόσο, η δραστηριότητά τους δεν εξηγεί απόλυτα τη σταθερή περιοδικότητα και δη τόσα χρόνια.

3. Συνδυασμός παραγόντων:

Πιο πρόσφατες μελέτες (2005 και μετά) δείχνουν ότι πιθανότατα δεν πρόκειται για μία μόνο αιτία, αλλά για αλληλεπίδραση ωκεάνιων κυμάτων και γεωλογικών δομών στον βυθό.

Μια σαφής και ολιστική εξήγηση για το πώς γίνεται να υπάρχει για τόσα χρόνια τόσο σταθερή εμφάνιση δονήσεων μένει να βρεθεί.

Γιατί είναι σημαντικό;

• Σεισμολογία: Οι μικροσεισμοί χρησιμοποιούνται σαν “φυσικές πηγές” που βοηθούν να χαρτογραφηθεί η εσωτερική δομή του φλοιού, όπως τα υπερηχογραφήματα στο ανθρώπινο σώμα.

• Ωκεανογραφία: Ο παλμός παρέχει δεδομένα για τη δυναμική των κυμάτων και τη διάδραση ωκεανών-γης.

• Σταθερότητα: Το γεγονός ότι διαρκεί δεκαετίες με την ίδια περίοδο, ανεξάρτητα από καιρικές συνθήκες, είναι μοναδικό στη Γη.

Αν και οι επιστήμονες το ερμηνεύουν ως φυσικό αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης κυμάτων και βυθού, η ιδέα ότι η Γη έχει έναν “καρδιακό παλμό” κάθε 26 δευτερόλεπτα είναι δύσκολο να μη σε αγγίξει. Ένας χτύπος που δεν σταματάει, δεν αλλάζει, δεν εξαρτάται από τις δικές μας ζωές. Σαν μια υπόγεια υπενθύμιση ότι, ακόμη κι όταν όλα φαίνονται χαοτικά ή ασύνδετα, υπάρχει πάντα ένας ρυθμός που συνεχίζει αδιάκοπα. Και ίσως -όπως και με τις καρδιές των ανθρώπων- κάποια στιγμή δύο ρυθμοί να βρουν ξανά τον συγχρονισμό τους.